• I overordna del av Kunnskapsløftet står det: Eit raust og støttande læringsmiljø er grunnlaget for ein positiv kultur der elevane blir oppmuntra og stimulerte til fagleg og sosial utvikling. Kjenner elevane seg utrygge, kan det hemme læringa. Trygge læringsmiljø blir utvikla og haldne ved lag av tydelege og omsorgsfulle vaksne, i samarbeid med elevane.

• Elevane skal kunne reflektere over korleis identitet, sjølvbilete og eigne grenser blir utvikla og utfordra i ulike fellesskap, og presentere forslag til korleis ein kan handtere påverknad og uønskte hendingar  (samfunnsfag).

Tema denne timen er «Tygg i val». Elevane får høve til å bli medvitne kva dei vil gjere for å ha eit godt skoleår der dei er trygge på seg sjølv, på kvarandre og på skolen.

Nedst på denne sida ligg gråe bokser under tittelen Psykologisk tryggheit. Desse har eigen lærarrettleiing i øvste boks. Desse boksene ligg fleire stadar, og kan brukast på ulikt vis. Men det kan absolutt vere lurt å vise filmen og bruke nokre av oppgåvene på starten av 9. trinn.

Det du skal ha med til denne timen er:

• A4-ark delt opp til 8 lappar slik at elevane får 1-3 lappar kvar.
• Døgnplanleggingsskjema – eitt til kvar elev. OppgaveDøgntimeplanA4 (PDF, 88 kB)
• Instruksjonar til denne timen: Instruksjonar for lærar - Trygg 9. trinn NN (PDF, 240 kB) eller Instruksjoner for lærer - Trygg 9. trinn BM (PDF, 255 kB)

I august har vi ikkje oppgåver for djupnelæring fordi månaden er kort.

Sjå gjerne dette heftet frå Forandringsfabrikken gir gode tips for tryggheit i klassa Verktøy: TRYGT I KLASSEN (2020) - Forandringsfabrikken

Ungdommen din startar no i niande klasse. Dei fleste er godt etablerte i klassa og på skolen, men mange kan likevel slite med å ikkje kjenne seg heilt trygge. Dei er i ein alder dei færraste vaksne ville vore villige til å gå tilbake til om det hadde vore mogleg. Ein alder der mange nettopp er usikre på seg sjølve og kvarandre. 

Er eg bra nok? Er eg fin nok? Likar dei andre meg eigentleg? Pratar dei om meg når eg ikkje er der? Kva seier dei? Vil andre meg vel - eller vondt? Kjem eg til å få til alt eg skal? Klarer eg å gjere det bra nok på skolen? Kjem eg til å bli invitert med på ting? Kjem dei til å "blikke meg"? Kva gjer eg feil? 

Å vere foreldre til ein utrygg ungdom kan vere fortvilande. Vi vil gjerne hjelpe, men kva kan vi eigentleg gjere? Kva er balansen mellom å pushe og støtte? Balansen mellom å seie "Joda dette klarer du faktisk heilt fint, dette går bra!" med fast stødig stemme, og å seie "Dette lurer eg på om det faktisk blir litt for mykje for deg. Det ser ut som du treng å få sleppe dette." med innlevande, bekymra stemme. 

Uansett kva retning ein vel, vil det vere bra for ungdomen å få forståing først. Bli med inn i følelsen ungdomen gir uttrykk for, vis at du forstår, sei at dette er heilt normalt å kjenne på i ein slik situasjon. Spør kva ungdomen treng, gi støtte og omsorg. Så betyr ikkje det at ein treng å gi etter for alt likevel. Etter reell støtte og validering må du gjere ei vurdering på kva du trur vil bli best for ungdomen din. Kanskje er det å ha ei positiv forventning til at dette vil faktisk gå heilt fint sjølv om det kjennes skummelt akkurat no. Eventuelt finn ut om det er noko eleven treng av støtte og tilpassing for å kunne lykkast.

Sjå gjerne over innhaldet i timen elevane skal ha om temaet Trygg i val. Noko av det dei skal er å vurdere kor mykje tid dei bør prioritere til søvn, aktivitet, lekser og andre ting som er viktige for dei i kvardagen. Dette er noko det er lurt om de snakkar om saman også. Dei fleste ungdomar treng 8-10 timar søvn for å fungere optimalt. Mange søv langt mindre enn dette. Elevane lærer om søvn i Kropp 8. Kanskje er det noko der som kan vere nyttig for dykk heime også? Ungdomar kan trenge god støtte frå foreldre for å få nok søvn!

Helsesjukepleiar vil kome innom alle klassene på skolen ved skoleoppstart for å informere om skolehelsetenesta, gi informasjon om når helsesjukepleiar er på skolen, seie noko om korleis ungdommen kan ta kontakt og kva ein ungdom evt. kan ta kontakt med helsesjukepleiar om.  

Tema ungdommar oftast kjem for å snakke med helsesjukepleiar om kan vere: psykisk helse, pubertet, kropp, seksualitet, kjønnsidentitet, prevensjon, vennskap, familie, kjenner seg einsam, mobbing, søvn, stress, press av ulike slag, uro, kosthald, skolerelaterte ting, sjølvskading, tankar om døden og mykje meir. I samtalen kan helsesjukepleiar forutan å stille spørsmål og å lytte, undre seg saman med ungdommen over kva dei ulike tankane og følelsane gjer med ein og kva dei formidlar eller er eit utrykk for.  

Ei kartlegging av det som utfordrar og er vanskeleg må gjerne til for å skjønne meir av kva det tek mest plass i den unge sitt liv. Utifrå ei slik kartlegging kan ein ta i bruk ulike hjelpemiddel og metodar som kan vere med å styrke den unge og skape meir tryggleik og oversikt i livet. Den unge får litt meir kontroll på livet sitt og dagane blir meir handterbare. Helsesjukepleiar kan også vise til andre som kan hjelpe med det som er vanskeleg, om det er behov for meir eller anna hjelp.   

Helsesjukepleiar har teieplikt, det vil seie at det vi samtalar om ikkje vert delt med andre utan samtykke av eleven. Nokre gongar er det likevel lurt eller nødvendig å snakke med føresette/foreldre, eller helsesjukepleiar kan ha plikt til å ta kontakt med andre i hjelpeapparatet som kan hjelpe. Då orienterer vi ungdommen om dette før vi går vidare. 

I tillegg til at ungdommen sjølv kan ta kontakt er vi også tilgjengeleg for foreldre og lærarar, og vi samarbeider gjerne med andre instansar der det er behov.